Geschiedenis Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau

De meeste heemkundekringen in Noord-Brabant dateren van na de Tweede Wereldoorlog. Tijdens W.O. II werden alle heemkundige handelingen door de bezetter verboden. In Breda werd al in 1937 een poging gedaan om een geschied- en heemkundige vereniging op te richten. Die mislukte. In 1941 een nieuwe poging met de op 30 maart opgerichte ´Heemkundige Kring´, die 35 leden telde. Echter het Duitse decreet was ook hier spelbreker.

Heemkunde en historici
In 1947 werd, door inzet van pastoor Willem Binck, Brabants Heem opgericht, waarvan hij van 1948-1952 voorzitter was. Op voorstel van pater kapucijn Placidus werd in 1947 de 'Geschied- en Oudheidkundige Kring van Stad en Land van Breda de Oranjeboom' opgericht. De naam 'Oranjeboom' werd ontleend aan die van een rederijkerskamer uit de tijd van René van Chalon. Pastoor W. Binck vond het maar niks dat er geen heemkundekring was opgericht. "Met historici alleen kom je er niet", zei hij. De Oranjeboom werd in 1949 wel lid van de Bond Heemschut. In februari 1953 stelde het bestuur van de Oranjeboom voor dat de nieuwe kring als werkverband binnen de Oranjeboom zou fungeren.

Bredase monumenten
De eerste officiële, algemene en tevens constituerende vergadering van de heemkundekring in oprichting vond plaats op donderdag 3 september 1953 in café De Vrachtwagen aan de Ginnekenmarkt. Het aantal leden bedroeg 27. Vier werkgroepen werden samengesteld. In 1962 werden de werkgroepen opgeheven om ze in 1973 weer in ere te herstellen. Met wisselend succes heeft de heemkundekring gestreden voor het behoud van een groot aantal monumenten zoals de Pelmolen, Heilig Hartkerk, molen Het Fortuyn, villa Valkrust, hotel De Kroon, villa Sunny Cottage en Chassé Kazerne. Het vijfentwintigjarig jubileum werd feestelijk gevierd op 9 november 1978 in café Congres aan de Boschstraat. In december 1978 maakte de kring zich los van de Oranjeboom om zelfstandig door te gaan. In de eerste jaren kregen de leden mededelingen via informatiebulletins, die zes keer per jaar werden verspreid. In juni 1982 verscheen het eerste kwartaalblad 'Engelbrecht van Nassau'.

Bredase basisscholen
Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau zoekt voortdurend, samen met de Oranjeboom en heemkundekringen uit de omringende dorpen Ulvenhout, Prinsenbeek en Teteringen, naar manieren om het stadsbestuur tot een consistent monumentenbeleid te bewegen. In 1990 werd herdacht dat vierhonderd jaar geleden de list met het Turfschip had plaatsgevonden. De Stichting '400 jaar Turfschip Breda' sponsorde de uitgave van 'De Grote Kerk van Breda' voor leerlingen van Bredase basisscholen. Het veertigjarig jubileum werd gevierd in 1993 met een dik jubileumnummer van Engelbrecht van Nassau, een opendag op 30 oktober en een reeks excursies naar Bredase monumenten. In 1994 nam de heemkundekring voor het eerst deel aan de Regionale Heemkundequiz en doet dat nu jaarlijks. Men volgde ook de cursus 'Rondom het Sacrament van Niervaart' in samenwerking met Stichting Letteren en Stichting Grote Kerk. In 1998 werd een werkgroep Jeugd in het leven geroepen. Een lesmap 'Naar de stad', geschreven door René Rijpert, was ook bestemd voor basisschoolleerlingen. Het gouden jubileum van de kring in 2003 werd sober gevierd met de organisatie van de Regionale Heemkundequiz.

Toekomst perspectief
In 2013 werd wel veel aandacht besteed aan het zestigjarig jubileum met o.m. de uitgave van een jubileumnummer van het kwartaalblad en de organisatie van de Brabantse Heemdagen. Begin 2015 heeft Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau een kleine 400 leden. Het bestuur maakt zich wel zorgen over de vergrijzing van het ledenbestand. Een positieve factor is het feit dat veel leden vrijwillig allerlei werkzaamheden verrichten t.b.v. bestuur, maandelijkse kringavonden, excursies, redactie en bezorging kwartaalblad en convocaten. Dat élan geeft hoop en vertrouwen dat Erfgoedvereniging Engelbrecht van Nassau nog vele jaren zal kunnen functioneren tot welzijn van Breda's heem! PS/KdJ